رستم، از ساکنین فیرورق، مرکز زلزله ویرانکننده خوی در آذربایجان غربی، با دقت بازسازی خانهاش را نظارت میکند تا اطمینان یابد که با نقشهها همخوانی دارد. همسر او، فرنگیس، دارای معلولیت است و سالهاست که رستم در تلاش است تا زندگی را برای او آسانتر سازد. اما زلزله خانه آنها را خراب کرد.
رستم از روز زلزله میگوید: «نزدیک به اذان بود و بعد از مدتی، احساس کردم زمین لرزید. تمام چیزی که احساس کردیم همین بود؛ دنیا زیرورو شد. درب بسته شد و سقف راهرو فرو ریخت. ما در داخل خانه گیر افتادیم.»
زمینلرزه خوی حداقل ۲۶۱ هزار نفر از جمعیت این منطقه را تحت تأثیر قرار داد و حدود ۱۳۰ هزار نفر را در دمای زیر صفر درجه از خانههایشان آواره کرد. متأسفانه افراد دارای معلولیت در طی وقوع حوادث طبیعی به دلیل نیازهای خاص خود و دسترسی مشکل به خدمات کمکهای امدادی، از جمله سرپناه، بیشتر تحت تأثیر قرار میگیرند. یونیسف ایران با حمایت مالی ۴۷۳ خانوار آسیبپذیر دارای کودک، از جمله کودکان دارای معلولیت، به آنها کمک میکند تا تعمیرات ضروری در خانههای آسیبدیده خود را انجام دهند.
رستم و فرنگیس از خانوارهایی بودند که از این کمکها بهرهمند شدند و تحت نظر مددکاران اجتماعی، خانه آنها مطابق با نیازهای یک شخص دارای معلولیت، مجدداً ساخته میشود. رستم با اشاره به خانهاش میگوید: «من در کنار کارگران کار میکنم. بالاخره، این خانه همیشگی ماست.» خانم رقیه اکبری، یک مددکار اجتماعی در خوی، چنین توضیح میدهد: «کمکهای یونیسف در راستای توانبخشی و حمایت اجتماعی اختصاص یافت. توانبخشی شامل افراد دارای معلولیت است و حمایت اجتماعی شامل زنان سرپرست خانوارها میشود. از طریق بازدیدهای میدانی، مطمئن میشویم که هزینهها با نقشهها مطابقت دارند.»
این برنامه با حمایت مالی اتحادیه اروپا به عنوان بخشی از همکاری مشترک یونیسف با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان بهزیستی کشور صورت گرفتهاست.
با گذشت تقریباً یک سال پس از وقوع زلزه، هنوز حمایتهای یونیسف ادامه دارد. جاوید رستمی، از کارمندان دفتر یونیسف در ایران، نیازهای مستمر را در حین بازدید از محل بازسازی ارزیابی میکند. او میگوید: «زمستان شده و فرآیند بازسازی همچنان ادامه دارد. برخی افراد هنوز هم در مکانهای موقت زندگی میکنند و تأمین تجهیزات گرمایشی اولویت دارد. بنابراین، مرحله بعدی ما ارائه کمک مالی بیشتر به خانوادههای آسیبپذیر است، تا امکان تهیه لباس و تجهیزات ضروری برای فصل سرما را برای آنها فراهم کنیم.»
علاوه بر بازسازی خانهها، واحد آب و بهداشت یونیسف با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ۸۲ واحد دستشویی و حمام پیشساخته برای خانوارهای آسیبدیده فراهم کردهاست. سینا صائمیان، کارشناس آب و بهداشت یونیسف، میگوید: «با کمک مالی اتحادیه اروپا، این امکانات بهداشتی پیشساخته، بهداشت با کیفیت بالا را برای خانوادهها، به ویژه کودکان، فراهم خواهد کرد.» او اضافه میکند که «بعضی از واحدها به انبار یونیسف منتقل خواهند شد تا آمادگی برای هرگونه وضعیت اضطراری در آینده حفظ شود.»
حمایت یونیسف در شهرستان خوی شامل تأمین اقلام متنوعی از جمله بستههای بهداشتی تا مراکز درمانی و کلاسهای درس پیشساخته بود. جاوید میگوید «یونیسف امیدوار است که با همکاری نزدیک با شرکای دولتی، بتواند به کمک خانوادههای تحت تأثیر در شهرستان خوی زلزلهزده ادامه دهد.»